Gorgiasz

Opinie czytelników

Książka jest dialogiem dotyczącym ważnych tematów filozoficznych, takich jak natura dobrego życia, sprawiedliwość i rola retoryki. Jest ceniona za wnikliwą treść i znaczenie dla współczesnej etyki, a jednocześnie krytykowana za archaiczny język i złożone koncepcje.

⬤ Wciągający dialog na ważne tematy życiowe
⬤ wyczerpujące i pouczające
⬤ sprawne tłumaczenie i czytelność
⬤ sprzyja krytycznemu myśleniu o etyce
⬤ wciąż aktualne dla współczesnych zagadnień
⬤ dobre wprowadzenie do metody sokratejskiej.

⬤ Antyczna terminologia sprawia, że jest to wyzwanie dla niektórych czytelników
⬤ zakłada wcześniejszą znajomość starożytnych kontekstów
⬤ niektórzy uważają, że jest dłuższa niż to konieczne
⬤ Sokratejskie ideały mogą wydawać się hipokryzją.

(na podstawie 30 opinii czytelników)

Oryginalny tytuł:

Gorgias

Zawartość książki:

Gorgiasz to dialog sokratejski napisany przez Platona około 380 r. p.n.e.. Dialog przedstawia rozmowę między Sokratesem a małą grupą sofistów (i innych gości) podczas kolacji. Sokrates debatuje z sofistą poszukującym prawdziwej definicji retoryki, próbując wskazać istotę retoryki i ujawnić wady sofistycznego oratorium popularnego w Atenach w tamtym czasie. Sztuka perswazji była powszechnie uważana za niezbędną do uzyskania przewagi politycznej i prawnej w klasycznych Atenach, a retorzy promowali się jako nauczyciele tej podstawowej umiejętności. Niektórzy, jak Gorgiasz, byli obcokrajowcami przyciągniętymi do Aten ze względu na ich reputację intelektualnego i kulturowego wyrafinowania. Sokrates sugeruje, że jest jednym z niewielu Ateńczyków uprawiających prawdziwą politykę (521d)

Dialog rozpoczyna się tuż po przemówieniu Gorgiasza. Kallikles mówi, że Gorgiasz jest gościem w jego domu i zgodził się na prywatną audiencję z Sokratesem i jego przyjacielem Chaerefonem. Sokrates przekonuje Gorgiasza, by zgodził się na rozmowę w stylu przesłuchania krzyżowego. Gorgiasz określa swoje rzemiosło jako retorykę i potwierdza, że powinien być nazywany retorem. Gdy Sokrates zadaje mu pytania, chwali go za zwięzłość odpowiedzi. Gorgiasz zauważa, że od dawna nikt nie zadał mu nowego pytania, a kiedy Sokrates pyta, zapewnia go, że jest tak samo zdolny do zwięzłości, jak do rozwlekłości (449c).

Gorgiasz przyznaje pod krzyżowym przesłuchaniem Sokratesa, że choć retorzy dają ludziom moc słów, nie są instruktorami moralności. Gorgiasz nie zaprzecza, że jego uczniowie mogą wykorzystywać swoje umiejętności do niemoralnych celów (takich jak przekonanie zgromadzenia do podjęcia nierozsądnej decyzji lub uwolnienia winnego), ale twierdzi, że nauczyciel nie może być za to odpowiedzialny. Podaje argument z analogii: Gorgiasz mówi, że gdyby człowiek, który chodził do szkoły zapaśniczej, zaczął bić swoich rodziców lub przyjaciół, nie wysłałbyś jego instruktora musztry na wygnanie (456d-457c). Mówi, że tak jak trener uczy swojego rzemiosła (techne) w dobrej wierze i ma nadzieję, że jego uczeń mądrze wykorzysta swoje fizyczne moce, tak retor ma takie samo zaufanie, że jego uczniowie nie będą nadużywać swojej władzy.

Sokrates mówi, że jest jednym z tych ludzi, którzy są szczęśliwi, gdy ktoś ich obala, jeśli się mylą. Mówi, że wolałby zostać obalony, niż obalać kogoś innego, ponieważ lepiej jest samemu zostać uwolnionym od krzywdy, niż uwolnić kogoś innego od krzywdy. Gorgiasz, którego zawodem jest przekonywanie, chętnie zgadza się, że on również jest tego rodzaju człowiekiem, który wolałby zostać obalony niż obalić innego. Gorgiasz ma tylko jedną wątpliwość: obawia się, że obecne towarzystwo może mieć coś lepszego do roboty niż słuchanie dwóch mężczyzn próbujących prześcignąć się w byciu w błędzie (458b-c). Towarzystwo protestuje i ogłasza, że pragnie być świadkiem tej nowej wersji intelektualnej walki.