Zwięzła historia Turcji: Historia i dziedzictwo Turcji od starożytności do dziś

Oryginalny tytuł:

A Concise History of Turkey: The History and Legacy of Turkey from Antiquity to Today

Zawartość książki:

*Zawiera zdjęcia.

*Zawiera bibliografię do dalszego czytania.

Dopiero podczas wykopalisk w latach trzydziestych XX wieku po raz pierwszy można było zbadać wiele reliktów, płaskorzeźb i glinianych tabliczek, które oferują tak wiele informacji o życiu Persów. Dzięki pozostałościom archeologicznym, starożytnym tekstom i pracy nowego pokolenia historyków można dziś zbudować obraz tej niezwykłej cywilizacji i jej stolicy. Chociaż miasto zostało zniszczone, dziedzictwo Persów przetrwało, nawet jeśli w większości pozostają oni zagadką dla Zachodu i nie są tak dobrze rozumiani jak Grecy, Rzymianie czy Egipcjanie. W pewnym sensie Imperium Perskie Achemenidów kryje w sobie jedne z najtrwalszych tajemnic starożytnej cywilizacji.

Oczywiście jednym z powodów, dla których Persowie nie są pamiętani tak jak Grecy, jest sposób, w jaki zakończyły się wojny grecko-perskie. Starożytni Grecy od dawna uważani są za przodków współczesnej cywilizacji zachodniej, ale Złoty Wiek Aten i rozprzestrzenienie się greckich wpływów na większość znanego świata nastąpiło tylko dzięki zwycięstwu Greków w dwóch najważniejszych wojnach w historii. W 491 r. p.n.e., po udanej inwazji na Trację nad Hellespontem, perski cesarz Dariusz wysłał wysłanników do głównych greckich miast-państw, w tym Sparty i Aten, żądając żetonów ziemi i wody jako symboli poddania się, ale Dariusz nie otrzymał dokładnie takiej odpowiedzi, jakiej oczekiwał. Według Herodota w jego słynnych Dziejach, "Kserkses jednak nie wysłał do Aten ani do Sparty zwiastunów, aby zażądać daru ziemi, a to z tego powodu, że w poprzednim czasie, kiedy Dareios wysłał w tym celu, jeden lud wrzucił ludzi, którzy zażądali do dołu, a inni do studni, i kazał im wziąć stamtąd ziemię i wodę i zanieść je królowi".

Jeśli chodzi o geopolitykę, być może najbardziej znaczącym wydarzeniem średniowiecza było udane osmańskie oblężenie Konstantynopola w 1453 roku. Miasto było stolicą cesarską już w IV wieku, kiedy Konstantyn Wielki przeniósł tam centrum władzy Imperium Rzymskiego, skutecznie ustanawiając dwie niemal równie potężne połowy największego imperium starożytności. Konstantynopol pozostał stolicą Cesarstwa Bizantyjskiego nawet po upadku zachodniej części Imperium Rzymskiego pod koniec V wieku. Oczywiście Imperium Osmańskie również wykorzystało Konstantynopol jako stolicę swojego imperium po tym, jak ich podbój skutecznie zakończył Cesarstwo Bizantyjskie, a dzięki strategicznej lokalizacji przez lata było centrum handlowym i pozostaje nim do dziś pod turecką nazwą Stambuł.

Po zdobyciu Konstantynopola Imperium Osmańskie spędziło kilka następnych stuleci na powiększaniu swoich rozmiarów, potęgi i wpływów, uderzając w Europę Wschodnią i stając się jednym z najważniejszych graczy geopolitycznych na świecie. Był to wzrost, który tak naprawdę zaczął słabnąć dopiero w XIX wieku.

W okresie poprzedzającym jego upadek Imperium Osmańskie znajdowało się w centrum rosnącej rywalizacji między dwoma konkurującymi ze sobą światowymi potęgami tamtych czasów, Anglią i Francją. Oba mocarstwa wywierały wpływ na upadające imperium, którego historia jest zakotwiczona zarówno w Europie, jak i w Azji. Jednakże, podczas gdy obie potęgi odegrały kluczową rolę w ostatecznej klęsce i upadku Imperium Osmańskiego, ich stanowisko wobec tego, co stało się znane jako "kwestia wschodnia" - los Imperium Osmańskiego - nie jest jednoznacznie wrogie. Zarówno Anglia, jak i Francja znajdowały czasem powody, by przedłużać życie chorego człowieka Europy, aż w końcu stanął on po stronie ich wspólnych wrogów. Stanowisko Rosji wobec Imperium Osmańskiego jest znacznie bardziej jednoznaczne.

Rosnące potęgi azjatyckie i europejskie postrzegały Osmanów jako rywala, którego starały się powstrzymać, podzielić i ostatecznie zniszczyć przez ponad 300 lat w serii wojen ze swoim starym przeciwnikiem.