Bokserska rebelia: Historia i dziedzictwo antyimperialistycznego powstania w Chinach pod koniec XIX wieku

Oryginalny tytuł:

The Boxer Rebellion: The History and Legacy of the Anti-Imperialist Uprising in China at the End of the 19th Century

Zawartość książki:

*Zawiera zdjęcia.

*Zawiera bibliografię do dalszej lektury.

W XIX wieku powstało jedno z największych i najpotężniejszych imperiów ery nowożytnej. Słońce nigdy nie zachodziło nad Imperium Brytyjskim, którego posiadłości rozciągały się na całym świecie, w takiej czy innej formie. Jego morska supremacja łączyła Wspólnotę Kanady z koloniami w Afryce Południowej i Indiach, a za ich pośrednictwem handel płynął na wschód i zachód. Integralną, ale niedostatecznie wykorzystywaną częścią tej rozległej sieci handlowej były Chiny, azjatyckie królestwo zamknięte na świat zachodni, które nie chciało żadnych swoich towarów.

Na nieszczęście dla Chin, Brytyjczycy mieli po swojej stronie potęgę imperium i siłę ekonomiczną, nie wspominając o nowoczesnej broni. Włamanie się na lukratywne rynki handlowe Chin niemal zniszczyło ten naród, poważnie zdyskredytowało chińską dynastię, siało spustoszenie wśród jej mieszkańców i jeszcze bardziej umocniło imperium brytyjskie na dominującej pozycji gospodarczej i militarnej.

Zderzenie tych dwóch imperiów trwało wiele lat i spowodowało rozlew krwi. W rzeczywistości kłopoty zaczęły się na długo przed ostateczną wrogością, ropiejąc w miarę narastania frustracji, aż w końcu doprowadziły do wrzenia. Taki był stan stosunków między Imperium Brytyjskim a dynastią Qing przez większą część stulecia.

W dniu 3 lipca 1858 r. obie strony podpisały Traktat z Tianjin, będący kulminacją ponad półwiecznych chińsko-brytyjskich stosunków dyplomatycznych. Po raz pierwszy Wielka Brytania, wraz z Francją, Rosją i Stanami Zjednoczonymi, mogła ustanowić ambasadorów w Pekinie. Traktat otworzył również 11 kolejnych portów dla handlu zagranicznego, ustanowił prawa zagranicznych statków do swobodnego podróżowania po rzece Jangcy i dla obcokrajowców do podróżowania w głąb Chin, a także zagwarantował wolność religijną dla chrześcijan.

Druga wojna opiumowa zakończyła się tak samo nierównym zwycięstwem dyplomatycznym jak pierwsza. Tym razem jednak scena międzynarodowa przedstawiała inny obraz, z zupełnie innymi konsekwencjami. Podczas gdy w pierwszej wojnie inne obce mocarstwa wkroczyły do Chin dopiero po wojnie, w drugiej obce mocarstwa podążyły zaraz za Brytyjczykami. Tam, gdzie niegdyś Brytyjczycy górowali nad Chinami, teraz nowe mocarstwa zaznaczyły swoją obecność i nie miały zamiaru opuścić Chin w najbliższym czasie.

Francuzi poszerzyli swoje imperium w Azji wraz z Brytyjczykami, czego konsekwencje będą miały wpływ zarówno na Chiny, jak i Stany Zjednoczone ponad sto lat później. Rosja spoglądała na wschód w kierunku Chin i Pacyfiku, aż do katastrofalnej porażki w wojnie rosyjsko-japońskiej, a jej stosunki z Chinami zmieniały się aż do końca XX wieku. Stany Zjednoczone, z siedzibą w Chinach, otworzyły Japonię na handel zagraniczny w tym samym roku, w którym podpisano traktat z Tianjin. W mniej niż pół wieku Japonia wyparła Chiny jako dominująca potęga w regionie.

Z tych, jak i innych powodów, wojny opiumowe stanowiły dramatyczną zmianę w historii Azji i, co zrozumiałe, wywołały frustrację wśród Chińczyków, zarówno wobec obcokrajowców, jak i ich własnych władców. Ostatecznie gniew chińskiej ludności wobec przybyszów z Zachodu przerodził się w otwarty bunt, nie przeciwko państwu, ale przeciwko samym obcokrajowcom. Przy milczącej aprobacie chińskiego rządu, Bokserska Rebelia wstrząsnęła zachodnimi narodami, ale miała również niezamierzone konsekwencje w kraju.

The Boxer Rebellion: The History and Legacy of the Anti-Imperialist Uprising in China at the End of the 19th Century analizuje początki powstania, jego wyniki i następstwa. Wraz ze zdjęciami i bibliografią dowiesz się o powstaniu bokserów jak nigdy dotąd.