Oryginalny tytuł:
Aleksei Stepanovich Khomyakov
Zawartość książki:
Pierwsze angielskie tłumaczenie z języka rosyjskiego: "Aleksiej Stiepanowicz Chomiakow" to wnikliwa książka napisana w 1912 roku przez wybitnego rosyjskiego filozofa religijnego, Mikołaja Bierdiajewa (1874-1948). W perspektywie "Chomiakow i my", książka dogłębnie i z obszernymi cytatami bada szczegóły życia i myśli Chomiakowa.
Książka przedstawia szereg ironii. A. S. Chomiakow był centralną postacią intelektualną w nurcie klasycznego słowianofilstwa, który jest zwykle pomijany przez studentów myśli rosyjskiej jako konserwatywna obrona zacofania starego rosyjskiego stylu życia; pogląd Chomiakowa na Europę jako "krainę świętych cudów" obala tę kalumnię. Jest to raczej Europa, która ma być głęboko zaangażowana w zgodzie z rosyjską psychiką narodową, a nie tylko papugować Zachód. W ten sposób Chomiakow przerobił Hegla i Schellinga na filozofię "konkretnego idealizmu" opartego na "integralnej całości życia".
Słowianofile popierali rosyjską autokrację, ale Chomiakow był uważany przez carskich funkcjonariuszy za "niebezpiecznego człowieka". Chomiakow oparł autokrację na historycznym wydarzeniu, kiedy to naród rosyjski pokojowo i zgodnie wybrał Michaiła Romanowa i jego potomków, aby "wzięli na siebie ciężar rządów". Była to "trująca pigułka". Chomiakow był zagorzałym zwolennikiem Kościoła prawosławnego, ale jego pisma teologiczne nie mogły być publikowane i musiały być drukowane za granicą, w języku francuskim.
Wolność, autentyczna wolność była podstawową zasadą konserwatyzmu słowianofilów, co czyniło ich niekompatybilnymi do zatrudnienia przez biurokrację, której nienawidzili. Chomiakow dostrzegł w historii dwa sprzeczne typy twórcze: jeden, w fetyszu magiczny umysł zorientowany jest na konieczność i zewnętrzną materialność, masywne dzieła z martwych, niemych kamieni; drugi, odzwierciedlający wewnętrzną wolność i płynną plastyczność życia opartą na ludzkim słowie i świadomości wyjątkowości "osoby".
Kościół prawosławny był centralnym motywem w myśli słowianofilskiej. Chomiakow postrzegał wewnętrzną istotę Kościoła jako składającą się z "miłości i wolności". Przeciwko papieskim pretensjom ukuł koncepcję Sobornost', wizję prawdziwej katolickości ugruntowanej we wspólnocie, opartej nie na sile i ślepym posłuszeństwie, ale raczej na autentycznej miłości i wolności, jak każda prawdziwa wspólnota.
Bierdiajew krytykuje Chomiakowa w różnych punktach: poleganie na statycznym i przestarzałym stylu życia, apokaliptyczna głuchota na imperatyw "Przyjdź Królestwo Twoje" modlitwy "Ojcze nasz", niewrażliwość na mistyczną dynamikę sakramentów i mistycyzmu w ogóle oraz ślepa wrogość wobec religijnego dziedzictwa rzymskiego katolicyzmu i narodów romańskich, z wyjątkiem kwestii papiestwa. Ale w Bierdiajewie silnie rezonują jego już istniejące podstawowe motywy osoby, wolności, kreatywności, ducha, które są widoczne również w myśli Chomiakowa, w formie embrionalnej. Wszystko to czyni Chomiakowa rewolucjonistą w duchu pod konserwatywnym pozorem. Ciekawy paradoks, dość ironiczny W tym duchu pobrzmiewa również słynne powiedzenie Aleksandra Newskiego: "Nie w mocy jest Bóg, lecz w prawdzie".
Jest to pierwsze wydanie książki Bierdiajewa z 1912 r. "Aleksiej Stiepanowicz Chomiakow" w tłumaczeniu na język angielski. Stanowi ona kolejną niedostępną dotąd pracę w ramach naszej kontynuowanej serii wysiłków na rzecz tłumaczenia podstawowych tekstów rosyjskiej filozofii religijnej, pod szyldem "frsj Publications".
