Duch prawa rzymskiego

Opinie czytelników

Obecnie brak opinii czytelników. Ocena opiera się na 2 głosach.

Oryginalny tytuł:

The Spirit of Roman Law

Zawartość książki:

Jak mówi Alan Watson, ta książka nie jest o zasadach czy koncepcjach prawa rzymskiego, ale o wartościach i podejściach, jawnych i ukrytych, tych, którzy tworzyli prawo. Zakres zainteresowania Watsona obejmuje okres od Dwunastu Tablic, około 451 r. p.n.e., do końca tak zwanego okresu klasycznego, około 235 r. n.e.. Omawiając kwestie i problemy, przed którymi stanęła rzymska inteligencja prawnicza, Watson przedstawia również prawo rzymskie jako wyraźny, choć wprawdzie skrajny, przykład ogromnego wpływu prawa na społeczeństwo w świetle ograniczonego wkładu społeczeństwa w prawo.

Rzymskie prawo prywatne było najbardziej podziwianym i naśladowanym systemem prawa prywatnego na świecie, ale ewoluowało, jak twierdzi Watson, jako hobby dżentelmenów, choć hobby, które niosło ze sobą status społeczny. Prawnicy, osoby prywatne najbardziej odpowiedzialne za rozwój prawa, byli przede wszystkim politykami i (w Imperium) biurokratami; ich zaangażowanie w prawo miało przede wszystkim na celu zdobycie szacunku rówieśników. Wyłącznie patrycjuszowskie Kolegium Papieży otrzymało monopol na interpretację prawa prywatnego w połowie V wieku p.n.e. Chociaż Kolegium straciło swoją wyłączność i monopol, interpretacja prawa pozostała jednym ze znaków rozpoznawczych rzymskiego dżentelmena. Ale tylko interpretacja prawa, a nie konceptualizacja, systematyzacja czy reforma, dawała prestiż, mówi Watson. Co więcej, prawnicy ograniczali się do określonych sposobów rozumowania: żadne argumenty przeciwko orzeczeniu nie mogły opierać się na moralności, sprawiedliwości, dobrobycie gospodarczym ani na tym, co zostało zatwierdzone gdzie indziej. Żaden pretor (jeden z wybranych urzędników, którzy kontrolowali sądy) nie zasłynął z wprowadzania reform, podkreśla Watson, a w przeciwieństwie do nie-jurystów, takich jak Cyceron, żaden jurysta nie teoretyzował na temat natury prawa. Silną cechą rzymskiego prawa jest jego względna autonomia i izolacja od reszty życia.

Paradoksalnie, ta właśnie autonomia była kluczowym czynnikiem w recepcji prawa rzymskiego - asymilacji wyuczonego prawa rzymskiego nauczanego na uniwersytetach do prawa poszczególnych terytoriów Europy Zachodniej.