Listy (1-81)

Oryginalny tytuł:

Letters, (1-81)

Zawartość książki:

Dzieła św. Cypriana dzielą się naturalnie na dwie grupy: traktaty (kazania, libelli, tractus) i listy (epistulae). Tłumaczenie traktatów znajduje się w tomie 36 niniejszej serii. Listy, z których osiemdziesiąt jeden dotarło do nas, napisane od ok. 249 r. do jego śmierci w 258 r. n.e., można znaleźć w tłumaczeniu w tym tomie.

Dają one wnikliwy wgląd w sprawy Kościoła w Afryce w połowie III wieku. Ujawniają problemy doktryny i dyscypliny, które musiały zostać rozstrzygnięte w okresie kryzysu i prześladowań, kiedy Kościół, wciąż w powijakach, nie wyszedł jeszcze z katakumb. Co najważniejsze, sprawiają, że Cyprian jest żywy jako wyrozumiały biskup, który potrafił być zarówno łagodny, jak i stanowczy, entuzjastyczny i umiarkowany. Był na tyle roztropny, by udać się na wygnanie, by kierować swoją trzodą z daleka, gdy jego obecność była potencjalnym źródłem zagrożenia dla ludzi; był na tyle odważny, by stawić czoła męczeństwu, o którym wiedział, że ostatecznie będzie jego.

Spośród tych listów pięćdziesiąt dziewięć zostało napisanych przez samego Cypriana, a sześć kolejnych, pochodzących z kartagińskich soborów lub synodów, było w dużej mierze również jego dziełem. Szesnaście listów zostało napisanych przez innych; najwyraźniej jedenaście zaginęło.

Prestiż i wpływ św. Cypriana były ogromne w starożytności chrześcijańskiej. Niestety, w czasach współczesnych nie jest on tak dobrze znany i czytany, jak na to zasługuje. Jest to prawdopodobnie spowodowane brakiem pełnej ortodoksji Cypriana, we współczesnym znaczeniu tego słowa, w odniesieniu do uznania Stolicy Piotrowej i ponownego chrztu heretyków. Współczesny czytelnik musi pamiętać, że okres Ojców Kościoła był czasem kładzenia fundamentów pod tak wiele rzeczy, które dziś akceptujemy i widzimy tak wyraźnie. W każdym razie zarówno Laktancjusz (Div. Inst. 5. 1. 24), jak i św. Augustyn (De bapt. contra Donatistas), uznając słabości stanowiska św. Cypriana we wspomnianych kwestiach, w najmniejszym stopniu nie umniejszają ich szacunku i podziwu dla swojego rodaka. Prudencjusz składa św. Cyprianowi następujący hołd w swoim Peristephanon 13. 5. 6 ff. ):

"Tak długo, jak Chrystus pozwoli rasie ludzkiej / istnieć i światu rozkwitać, / Tak długo, jak będzie jakakolwiek książka, tak długo, jak będą / święte zbiory dzieł literackich, / Każdy, kto kocha Chrystusa, będzie cię czytał, o / Cyprianie, będzie uczył się twoich nauk".