Eseje i wykłady: Zbiór esejów i wykładów Oscara Wilde'a: Świat jest sceną, a sztuka jest źle obsadzona

Oryginalny tytuł:

Essays and Lectures: A collection of Essays & Lectures by Oscar Wilde: The world is a stage and the play is badly cast

Zawartość książki:

Eseje i wykłady

Oscar Wilde.

*.

Krytyka historyczna nigdzie nie występuje jako odosobniony fakt w cywilizacji lub literaturze jakiegokolwiek ludu. Jest częścią tego złożonego dążenia do wolności, które można określić jako bunt przeciwko władzy. Jest tylko jednym z aspektów tego spekulatywnego ducha innowacji, który w sferze działania wytwarza demokrację i rewolucję, a w sferze myśli jest rodzicem filozofii i nauk fizycznych, a jego znaczenie jako czynnika postępu opiera się nie tyle na wynikach, jakie osiąga, ile na tonie myśli, którą reprezentuje, i metodzie, za pomocą której działa. Będąc zatem wypadkową sił zasadniczo rewolucyjnych, nie można jej znaleźć w starożytnym świecie wśród materialnych despotyzmów Azji czy stacjonarnej cywilizacji Egiptu. Gliniane cylindry Asyrii i Babilonu, hieroglify piramid, nie tworzą historii, ale materiał dla historii. Chińskie kroniki, wznoszące się aż do barbarzyńskiego leśnego życia narodu, odznaczają się trzeźwością osądu, wolnością od inwencji, która jest prawie niespotykana w pismach jakiegokolwiek ludu, ale duch opiekuńczy, który jest cechą charakterystyczną tego ludu, okazał się równie zgubny dla jego literatury, jak dla handlu. Wolna krytyka jest tak samo nieznana jak wolny handel.

Jeśli chodzi o Hindusów, ich bystry, analityczny i logiczny umysł jest skierowany raczej na gramatykę, krytykę i filozofię niż na historię czy chronologię. Rzeczywiście, w historii ich wyobraźnia wydaje się szaleć, legendy i fakty są tak nierozerwalnie ze sobą zmieszane, że każda próba ich rozdzielenia wydaje się daremna. Jeśli pominiemy utożsamienie greckiego Sandracottusa z indyjskim Chandraguptą, to tak naprawdę nie mamy żadnej wskazówki, dzięki której moglibyśmy sprawdzić prawdziwość ich pism lub zbadać ich metodę badawczą. To właśnie wśród helleńskiej gałęzi rasy indogermańskiej można znaleźć właściwą historię, a także ducha krytyki historycznej wśród tego wspaniałego odgałęzienia prymitywnych Aryjczyków, których nazywamy Grekami i którym, jak dobrze powiedziano, zawdzięczamy wszystko, co porusza się na świecie, z wyjątkiem ślepych sił natury. Ponieważ od dnia, w którym opuścili chłodne ziemie Tybetu i wyruszyli jako koczownicy na wybrzeża gean, cechą ich natury było poszukiwanie światła, a duch krytyki historycznej jest częścią tego cudownego Aufklrung lub oświecenia intelektu, który wydaje się, że wybuchł na rasę grecką jak wielka powódź światła około szóstego wieku pne.