Co człowiek zrobił z człowieka

Oryginalny tytuł:

What Man Has Made Of Man

Zawartość książki:

Co człowiek zrobił z człowieka. SPIS TREŚCI: WPROWADZENIE ix PRZEDMOWA AUTORÓW xvii WYKŁAD i. KONCEPCJA NAUKI W NOWOCZESNYM ŚWIECIE 3 WYKŁAD 2. POZYCJA PSYCHOLOGII W FILOZOFII I WŚRÓD NAUK PRZYRODNICZYCH 31 WYKŁAD 3. HISTORIA PSYCHOLOGII 61 WYKŁAD 4. PSYCHOANALIZA JAKO PSYCHOLOGIA 94 UWAGI DODATKOWE 124 EPILOG 235 WYKAZ GŁÓWNYCH UWAG 245 vu WPROWADZENIE DR. FRANZA ALEXANDERA. Jest rzeczą niezwykłą pisać wstęp do książki autora, którego wnioski, podejście do problemów i cały światopogląd są diametralnie przeciwne do tych, które prezentuje autor wstępu. Dlaczego więc przyjąłem sugestię pana Adlera, by napisać wstęp do jego książki i dlaczego pan Adler mnie o to poprosił, to pytania, które wymagają wyjaśnienia. Okoliczności, w jakich powstały te cztery wykłady, wyjaśnią tę kwestię. Zaangażowany w nauczanie psychoanalizy i badania kliniczne przez długi czas, stopniowo doszedłem do przekonania, że w tej dziedzinie, podobnie jak w innych, w których studenci używają wysoce znormalizowanej procedury technicznej i są głównie zaabsorbowani drobiazgową obserwacją faktów, krótko we wszystkich dziedzinach głównie empirycznych, studenci mogą stracić perspektywę w stosunku do własnej pracy. To przekonanie sięga początków mojej pracy jako pracownika naukowego w dziedzinie fizjologii w laboratorium eksperymentalnym.

Tam po raz pierwszy zapoznałem się z charakterystyczną mentalnością współczesnych badań naukowych. Tam poznałem obyczaje i zalety współczesnych badań i po raz pierwszy dostrzegłem niebezpieczeństwo, które stoi przed pracownikiem naukowym dzisiejszych czasów. Niebezpieczeństwo to nie ogranicza się do laboratoriów naukowych, ale jest ogólnym problemem obecnego wieku. Człowiek, wynalazca maszyny, stał się jej niewolnikiem, a naukowiec, rozwijając wysoce wyrafinowane metody badawcze, stał się nie panem, ale niewolnikiem swojego sprzętu laboratoryjnego. Nastąpiła ekstremalna specjalizacja zainteresowań i mechanizacja działań, a naiwna wiara w magiczną wszechmoc określonych procedur technicznych prowadzi do rutynowego, często sterylnego zanurzenia w szczegółach bez zainteresowania lub zrozumienia szerszych powiązań. Nie jest przesadą stwierdzenie, że w wielu ośrodkach naukowych nie zainteresowanie pewnymi podstawowymi problemami, ale przypadkowe posiadanie nowej aparatury kieruje pracami badawczymi. Wprowadza się nową technikę laboratoryjną, która rozprzestrzenia się jak reklama we wszystkich laboratoriach, a następnie wszędzie wybiera się problemy, do których można podejść za pomocą tej nowej techniki lub aparatury. Naukowe zainteresowanie podstawami zostaje utracone, badania są dyktowane mniej lub bardziej przypadkowo przez techniczne udogodnienia, którymi dysponują pracownicy.

Taka postawa z konieczności musi prowadzić do karykatury etyki naukowej, która podejrzliwie traktuje wszystko, co pociąga za sobą rozumowanie, a nie tylko obserwację, i jest pogardliwa wobec teorii, nie mówiąc już o hipotezach, które nie zostały jeszcze udowodnione. Istnieje naiwna adoracja czystych faktów, które są gromadzone bez żadnych wiodących idei. Psychoanaliza jest wysoce empiryczną dziedziną, w której student jest narażony na ekstremalną różnorodność obserwacji i w pewnym sensie unikalnych faktów, ponieważ każdy pacjent przedstawia unikalną kombinację wspólnych elementów. Obecnie klinicysta psychoanalityczny przechodzi zdrową reakcję przeciwko obecnej obfitości teorii i uogólnień. Jest w trakcie przyjmowania mentalności naukowca przyrodniczego i przyjmuje wszystkie zalety i słabości naszej ery badań laboratoryjnych. Podobnie jak jego inni koledzy klinicyści, on również używa wysoce ustandaryzowanej i wyrafinowanej techniki, ale płaci wysoką cenę za swoje umiejętności techniczne. Stopniowo traci perspektywę i prawidłowy osąd dotyczący ważności i ograniczeń swojej techniki i ogólnie swojej pracy naukowej....