Awangarda retrogresji

Opinie czytelników

Obecnie brak opinii czytelników. Ocena opiera się na 2 głosach.

Oryginalny tytuł:

Vanguard of Retrogression

Zawartość książki:

Znajdując się w bardzo późnej fazie, kapitalizm pożerał samego siebie, obracając to, co pozostało z jego wcześniejszej emancypacyjnej spuścizny społecznej i kulturowej, jakby świadomie wykluczając jej zastąpienie przez wyższą organizację społeczeństwa. Kultura uległa gentryfikacji, podobnie jak miejski krajobraz. W takim kontekście nieuniknione było, że niektórzy bystrzy młodzi profesorowie, artyści sfery kultury, którzy dokonali lewarowanego wykupu, opracują "radykalny" intelektualny odpowiednik wydrążenia gospodarki i siły roboczej, które Thatcher, Reagan, Clinton i Blair (nie wspominając o Międzynarodowym Funduszu Walutowym) wdrażali bez frazesów. Choć osłabieni przez sprawy Heideggera, DeMana i Sokala oraz przez pewne odnowione zainteresowanie rzeczywistą walką z kapitalizmem, "postmoderniści", potomstwo Foucaulta i Derridy, wciąż są z nami. Te modne teorie po raz pierwszy przetoczyły się przez świat, począwszy od wczesnych lat siedemdziesiątych, jako część ogólnej wojny ze społeczeństwem na każdym poziomie, która była kapitalistyczną odpowiedzią na zryw 1968 roku i jego następstwa. Ideolodzy ci, teoretycy "różnicy", kryli się za zbyt łatwowiernymi atakami na "główne narracje" i "podmiot", a ich celem była prawdziwa gra z jednolitym "podmiotem" klasy robotniczej, który poważnie przestraszył kapitał w latach 1968-1973.

Miażdżenie wszystkiego, co mogłoby być interpretowane jako "uniwersalne" ("klasa z radykalnymi łańcuchami", jak to ujął Marks); rozbicie wielkich "fortec robotniczych" w Detroit, Manchesterze, Billancourt i Turynie; oszałamiające odwrócenie na Zachodzie, po 1968 r., wcześniejszych powojennych trendów w kierunku większej równości dochodów; "polityka tożsamości" różnych grup twierdzących, że nie mają nic wspólnego z nikim innym - wszystko to tworzy klimat dla postmodernistycznego wyśmiewania takiego pozornego "fundamentalizmu". Eseje zawarte w tej książce zostały napisane "pod prąd" ideologii ostatnich 50 lat, którą można podsumować terminem "radykalizm klasy średniej". Podczas gdy taki radykalizm klasy średniej mógł wydawać się, w ciągu XX wieku, nakładać się na marksistowski projekt komunizmu, są one tak ostatecznie przeciwstawne, jak Stirner i Bakunin z jednej strony oraz Marks i Luksemburg z drugiej.

Można je zwięźle przeciwstawić w następujący sposób: radykalizm klasy średniej pojmuje wolność jako "transgresję", jako łamanie praw, "odrzucenie wszelkich ograniczeń", jak ujęła to 30 lat temu Międzynarodówka Sytuacjonistyczna (pomimo innych swoich zalet), podczas gdy marksistowski projekt komunizmu pojmuje wolność jako praktyczne rozwiązanie problemu, który ewoluował teoretycznie od renesansowego neoplatonizmu przez Spinozę i Leibniza do Kanta, Hegla i Feuerbacha, jako transformację praw, aż do fizycznych praw wszechświata włącznie, wyjątkowej "prometejskiej" zdolności człowieka. Dla radykalnego poglądu klasy średniej, "negacji negacji", problemami są "hierarchia", "autorytet", "dominacja" i "władza"; dla marksistowskiego poglądu komunistycznego problemami są projekt zniesienia wartości, produkcja towarowa, praca najemna i proletariat (ten ostatni jest towarową formą siły roboczej w kapitalizmie). Na podstawie tych ostatnich problem "negacji negacji" zostaje całkowicie przekształcony, zreformowany i zastąpiony, a jego ciężka warstwa burżuazyjnej ideologii - wolność pojmowana bez transformacji konieczności - odrzucona.

Eseje te krytykują postmodernizm jako najnowszy epizod radykalizmu klasy średniej i badają alternatywy, a mianowicie jednolity pogląd na historię i naturę, czerpiąc częściowo z odzyskania neoplatońskich źródeł Hegla i Marksa, które postmodernizm, zakorzeniony w Nietzschem i Heideggerze, "wypierał" przez trzy dekady.