Ocena:
Książka „Arctic Mirrors” autorstwa Yuri Slezkine przedstawia szczegółową historię interakcji między Rosjanami a rdzennymi mieszkańcami Syberii, koncentrując się na złożoności podboju, administracji i dynamice kulturowej na przestrzeni dziejów. Wykorzystuje oryginalne źródła archiwalne i podkreśla znaczenie trendów intelektualnych w kształtowaniu polityki wobec tych ludów, oferując dogłębną analizę, która przeplata historię kultury z antropologią. Choć chwalona za kompleksowe badania i styl pisania, spotyka się z krytyką za to, że jest gęsta i złożona dla ogółu czytelników.
Zalety:⬤ Kompleksowa i szczegółowa historia rdzennej ludności Syberii.
⬤ Wykorzystuje oryginalne źródła archiwalne i oferuje bogatą analizę.
⬤ Podkreśla kulturowy i intelektualny wymiar rosyjskiej polityki.
⬤ Znaczący wkład w historię antropologii i zrozumienie rosyjskiej polityki imperialnej.
⬤ Lektura obowiązkowa dla osób zainteresowanych historią i antropologią Syberii.
⬤ Złożone argumenty mogą być trudne do zrozumienia dla czytelników niebędących naukowcami.
⬤ Niektórzy krytycy uważają ją za zbyt szczegółową, sugerując, że czytelnicy mogą pominąć kluczowe punkty w podsumowaniu.
⬤ Brak wystarczającego tła dla początkujących, niezaznajomionych z tematem.
(na podstawie 7 opinii czytelników)
Arctic Mirrors: Radical Evil and the Power of Good in History
Przez ponad pięćset lat Rosjanie zastanawiali się, jakimi ludźmi są ich arktyczni i subarktyczni poddani. "Mają usta między ramionami i oczy w klatkach piersiowych", donosi XV-wieczna opowieść.
"Włóczą się, żyją z własnej woli i biją Rosjan" - skarżył się XVII-wieczny Kozak. "Ich zachowanie jest wyjątkowo niegrzeczne. Nie zdejmują czapek i nie kłaniają się sobie nawzajem" - narzekał XVIII-wieczny uczony.
Są "dziećmi natury" i "strażnikami równowagi ekologicznej", rapsodowali romantycy z początku XIX i końca XX wieku. Nawet bolszewicy, którzy sklasyfikowali ludy zamieszkujące okołobiegunowe jako "autentycznych proletariuszy", byli wielokrotnie zdziwieni "ludami z późnego neolitu, które z powodu swojego skrajnego zacofania nie mogą nadążyć ani ekonomicznie, ani kulturowo za wściekłym tempem wyłaniającego się społeczeństwa socjalistycznego". "Niezależnie od tego, czy opisywano ich jako brutali, obcych czy zagrożone rdzenne populacje, tak zwane małe ludy północy konsekwentnie pozostawały punktem kontrastu dla spekulacji na temat rosyjskiej tożsamości i wygodnym poligonem doświadczalnym dla polityki i obrazów, które wyrosły z tych spekulacji.
W Lustrach Arktyki, żywo oddanej historii ludów okołobiegunowych w rosyjskim imperium i rosyjskim umyśle, Yuri Slezkine oferuje pierwszą dogłębną interpretację tego związku. Żadna inna książka w jakimkolwiek języku nie łączy historii skolonizowanego nierosyjskiego ludu z pełnym zakresem rosyjskiej historii intelektualnej i kulturowej. Wzbogacając swoją relację zabytkowymi rycinami i fotografiami, Slezkine odtwarza procesję rosyjskich handlarzy futrami, misjonarzy, carskich biurokratów, radykalnych intelektualistów, profesjonalnych etnografów i komisarzy, którzy walczyli o zreformowanie i konceptualizację tej najbardziej "obcej" z poddanych im populacji.
Slezkine rekonstruuje z szerokiej gamy źródeł kolejne oficjalne polityki i dominujące postawy wobec ludów północy, przeplatając rezonujące narracje współczesnych Rosjan i tubylców z ekstrawaganckimi obrazami popularnej rosyjskiej fikcji. Analizując wiele ironii i ambiwalencji związanych z kolejnymi rosyjskimi próbami przezwyciężenia północnej - a tym samym własnej - inności, Slezkine bada szersze kwestie tożsamości etnicznej, zmian kulturowych, nacjonalistycznej retoryki i nie tak europejskiego kolonializmu.
