Surprised by Shame: Dostoevsky's Liars and Narrative Exposure
W książce Surprised by Shame Deborah A. Martinsen łączy badania nad wstydem z krytyką literacką. Zaczyna od omówienia dynamiki wstydu, w tym tendencji tych, którzy są świadkami wstydu, do odczuwania wstydu. Ponieważ Dostojewski zidentyfikował wstyd jako podstawowe źródło kłamstwa, Martinsen koncentruje się na scenach, w których kłamcy są demaskowani. Argumentuje, że czyniąc czytelników świadkami takich scen skandalu, Dostojewski zaskakuje ich wstydem, tym samym przełamując dystans między czytelnikami a bohaterami i angażując ich w swoje przesłanie o wzajemnych powiązaniach międzyludzkich.
Traktując kłamców Dostojewskiego jako studia przypadków, Surprised by Shame omawia odmiany wstydu i bezwstydu; ilustruje również, w jaki sposób Dostojewski wykorzystuje kłamstwo do wskazywania i ujawniania podświadomych procesów. Ponadto Martinsen pokazuje, w jaki sposób Dostojewski wyrywa wstyd ze sfery cech charakteru i motywów fabularnych i osadza go w dynamice narracyjnej Idioty, Demonów i Braci Karamazow, tym samym pogrążając czytelników w fikcyjnym doświadczeniu i etycznie ich przekształcając.
Skupiając się na wstydzie, książka ta odkrywa nowe perspektywy Dostojewskiego jako pisarza i psychologa. Ujawniając, w jaki sposób dynamika wstydu angażuje czytelników w etyczne działania tekstów, wzbogaca zrozumienie jego ogromnego wpływu na dwudziestowiecznych myślicieli i pisarzy. Wreszcie, odczytanie Dostojewskiego jako proroka zrodzonej ze wstydu przemocy ujawnia jego uniwersalne znaczenie w XXI wieku, który już został naznaczony aktami przemocy.
