Xala (1974) autorstwa pionierskiego senegalskiego reżysera Ousmane'a Sembene'a, został doceniony w momencie premiery za palącą krytykę postkolonialnego społeczeństwa afrykańskiego i ugruntował status Sembene'a jako zupełnie nowego rodzaju politycznie zaangażowanego, panafrykańskiego, autorskiego twórcy filmowego. Skupiając się na historii biznesmena El Hadji i impotencji, która dotyka go po ślubie z młodą trzecią żoną, Xala żywo oddaje kulturowe i polityczne wstrząsy lat 70. w Senegalu, jednocześnie sugerując radykalny potencjał sprzeciwu, solidarności i zbiorowego działania, uosabiany przez studencką córkę El Hadji, Ramę, oraz grupę miejskich „niepożądanych”, którzy działają jako rodzaj surowego chóru w sprawach neokolonialnej elity.
Przejrzyste studium Jamesa S. Williamsa śledzi trudną historię produkcji Xali i analizuje jej śmiałe połączenie dramatu politycznego i domowego, narracji ustnej, realizmu społecznego, symbolizmu, satyry, dokumentu, mistycyzmu i analizy marksistowskiej. Począwszy od olśniewającej, rozbudowanej sekwencji otwierającej, przedstawiającej rewolucję jako performans, aż po zawieszony punkt kulminacyjny odkupienia poprzez rytualne plucie, Xala stawia szereg konceptualnych i formalnych wyzwań, które opierają się prostemu odczytaniu filmu jako alegorii.
Podkreślając często pomijane elementy skomplikowanej, eksperymentalnej twórczości filmowej Sembene, w tym prowokacyjne zmiany nastroju i poetyckie, a nawet subwersywnie erotyczne momenty, Williams ukazuje Xalę jako wizjonerskie dzieło zarówno kina afrykańskiego, jak i Trzeciego Kina, które rozszerzyło parametry postkolonialnej praktyki filmowej i nadal rozbrzmiewa dziś swoją przejmującą mocą wynalazczą.
