Uniwersytety pod dyktaturą

Opinie czytelników

Obecnie brak opinii czytelników. Ocena opiera się na 2 głosach.

Oryginalny tytuł:

Universities Under Dictatorship

Zawartość książki:

Dyktatury niszczą wolność intelektualną, a przecież uniwersytety jej potrzebują. Jak zatem uniwersytety mogą funkcjonować w warunkach dyktatury? Czy są one bardziej wsparciem czy zagrożeniem dla systemu? W tym tomie czołowi eksperci z pięciu krajów badają wiele wymiarów dostosowania i konfliktu, kontroli i niezależności, a także podporządkowania i oporu, które charakteryzowały relacje uniwersytetów z reżimami dyktatorskimi w państwach komunistycznych i faszystowskich w XX wieku: Nazistowskich Niemiec, Włoch Mussoliniego, frankistowskiej Hiszpanii, maoistowskich Chin, Związku Radzieckiego oraz krajów bloku sowieckiego: Czechosłowacji, Niemiec Wschodnich, Węgier i Polski.

Porównania między tymi przypadkami pokazują, że polityka szkolnictwa wyższego nowoczesnych dyktatur charakteryzowała się podstawowym konfliktem celów. Z jednej strony, uniwersytety miały propagować panującą ideologię i służyć jako tereny szkoleniowe dla niezawodnej elity. W związku z tym autonomia uniwersytetów była ograniczana, badania wykorzystywane do legitymizacji politycznej, polityka kadrowa poddawana kalkulacjom politycznym, a wielu niepożądanych naukowców po prostu wyrzucano na bruk. Z drugiej strony, nowoczesne dyktatury potrzebowały dobrze wykształconych naukowców, lekarzy, nauczycieli i inżynierów do realizacji swoich politycznych, gospodarczych i wojskowych planów.

Przywódcy komunistyczni i faszystowscy stanęli zatem przed podstawowym pytaniem, czy uniwersytety powinny być postrzegane przede wszystkim jako producenci ideologii i funkcjonariusze lojalni wobec linii partii, czy też jako miejsca, w których udostępniano niezbędną wiedzę. Dyktatury, które zdecydowały się poddać uniwersytety rygorystycznej kontroli politycznej, zmniejszyły ich produktywność naukową. Ale jeśli instytutom szkolnictwa wyższego pozostawiono zbyt dużą autonomię, istniało niebezpieczeństwo, że zbłądzą politycznie.

Oprócz redaktorów, w publikacji udział wzięli: Ruth Ben-Ghiat, Michael David-Fox, Jan Havrnek, Ralph Jessen, Gyrgy Pteri, Miguel ngel Ruiz Carnicer i Douglas Stiffler.