The Life and Destruction of Olshan (Gol'shany, Białoruś): Tłumaczenie Lebn un umkum fun Olshan

Oryginalny tytuł:

The Life and Destruction of Olshan (Gol'shany, Belarus): Translation of Lebn un umkum fun Olshan

Zawartość książki:

Wprowadzenie do niniejszego tłumaczenia autorstwa Jacka Leibmana.

Jestem emerytowanym lekarzem, obecnie (2016) 88 lat, urodzonym w 1927 roku w Baltimore, mieszkającym w San Francisco od 1951 roku. W 1947 roku uzyskałem tytuł licencjata na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa, a w 1951 roku tytuł doktora medycyny na Uniwersytecie Maryland. Od tego czasu piszę z przerwami, początkowo w dziedzinie nauki, a następnie bardziej ogólnie, głównie eseje, reportaże, wspomnienia, poezję i kilka tłumaczeń z języka niemieckiego.

Wiedziałem bardzo niewiele o pochodzeniu mojej rodziny. Ale mój syn, który jest znacznie bardziej zainteresowany genealogią niż ja, odkrył kilka interesujących informacji na temat pochodzenia mojego ojca, nowych dla mnie. Znalazł kopie świadectwa naturalizacji mojego ojca i jego rejestracji poborowej, co doprowadziło do dodatkowych faktów na temat faktycznej lokalizacji jego wioski w Polsce - zawsze myślałem, że była to Rosja. Mój ojciec służył w armii rosyjskiej podczas I wojny światowej i został ranny. Kiedy przybył do USA w 1923 roku, zostawił rodzinę, żonę i dwóch synów. W jakiś sposób on, jego matka i młodsza siostra dotarli do Kopenhagi i wsiedli na statek do Ameryki. Zarys jego dalszej historii był dość jasny. Ożenił się z moją matką w 1926 roku; pochodziła ze sztetla na Łotwie o nazwie Preili. Ale co z jego wcześniejszą historią w Polsce? Jego sztetl nazywał się Olshon lub Olshan, w pobliżu Litwy, na obszarze okupowanym przez Niemców podczas I wojny światowej, następnie przez trzy lata przez Rosjan, przerywanym najazdami kozackimi, następnie ponownie przez Polaków, Rosjan i wreszcie przez Niemców. Podczas rosyjskiej przerwy mój ojciec został wcielony do rosyjskiej armii. Potem nastąpiło doniosłe odkrycie mojego syna. Odkrył on w archiwum Biblioteki Publicznej w Nowym Jorku księgę Yizkor poświęconą Olshanowi.

Księga Yizkor to tom pamięci poświęcony historii miasta i jego mieszkańców, a takich tomów było wiele, aby uhonorować każde małe miasteczko zniszczone przez Holokaust.

Gdy przejrzałem ten tom w Internecie, zauważyłem, że bardziej polska nazwa miasta to Holszany, i że ma 580 stron, a prawie wszystko jest w jidysz, z wyjątkiem hebrajskiego tłumaczenia na końcu. W dzieciństwie nauczyłem się czytać i rozumieć jidysz, więc z pomocą biegłej znajomości niemieckiego, słownika i kilku konsultantów zacząłem czytać. Okazało się, że jestem w stanie przetłumaczyć większość materiału, w dużej części napisanego w jasnym, potocznym stylu, przypominającym dźwięki mojego dzieciństwa. Oczywiście miałem nadzieję znaleźć jakąś wzmiankę o moim nazwisku rodzinnym i rzeczywiście natknąłem się na kilka krótkich wzmianek, na liście właścicieli działek - być może para braci z 1929 roku, najprawdopodobniej kuzyni. Nekrolog zawierał dwa pomniki dla co najmniej trzech osób z moim nazwiskiem, a także jedno zdjęcie, które zapamiętałem jako męża mojej ciotki.

Historia bardzo szczegółowo opisuje codzienne życie w sztetlu Olszan, przed, w trakcie i po I wojnie światowej, okres międzywojenny i Holokaust, ożywione osobistymi anegdotami o wielu bardziej znanych mieszkańcach miasta, często wzbogaconymi pseudonimami. Ostatni rozdział opisuje niezwykłą odyseję kariery młodego człowieka jako partyzanta. W rezultacie zostałem pochłonięty najpierw przez wyzwanie tłumaczenia, a następnie przez same niezwykłe winiety, których kulminacją jest ekscytująca odyseja przetrwania młodego partyzanta.

Chciałbym wyrazić uznanie i podziękować dr Sheldonowi I. Clare za przetłumaczenie spisu treści, nekrologu i rozdziału „Żydzi mojego pokolenia”. Pozostała część książki jest moim własnym tłumaczeniem.