Christian Theology and Its Institutions in the Early Roman Empire: Prolegomena to a History of Early Christian Theology
Napięcie między jednością a różnorodnością nęka każdą próbę opisania rozwoju najwcześniejszego chrześcijaństwa.
Wyjaśnienia są różne - od twierdzenia o obecności w pełni ukształtowanej i zaakceptowanej jedności na początku chrześcijaństwa po hipotezę, która rozumie ortodoksyjną jedność jako późniejsze narzucenie chrześcijaństwa przez Rzym. W książce Christian Theology and Its Institutions in the Early Roman Empire Christoph Markschies stara się rozwikłać złożony problem jedności i różnorodności poprzez dokładne zbadanie instytucjonalnych uwarunkowań rozwoju teologii chrześcijańskiej.
W szczególności Markschies twierdzi, że różnorodność teologiczna jest ściśle związana z różnorodnością instytucjonalną. Markschies oczyszcza grunt, śledząc, jak poprzednie badania nie doceniają kluczowej roli, jaką różne instytucje chrześcijańskie odegrały w tworzeniu i ustanawianiu samych idei teologicznych, które później je zdefiniowały. Następnie analizuje trzy różne formy życia instytucjonalnego - chrześcijańskie instytucje (wyższej) nauki, proroctwa i kultu - oraz ich wkład w rozwój chrześcijaństwa.
Następnie Markschies skupia swoją uwagę na rozwoju kanonu Nowego Testamentu, pokazując, w jaki sposób różne instytucje rozwinęły swoje własne "kanony", jednocześnie kwestionując poglądy, które przypisują decydującą rolę Atanazemu, Marcjonowi lub gnostykom. Markschies konkluduje, argumentując, że komplementarny model "tożsamości" i "pluralizmu" wczesnego chrześcijaństwa jest lepiej przygotowany do zajęcia się kwestią jedności i różnorodności niż kulturowy protestancki model "ortodoksji i herezji" Waltera Bauera lub jezuicki model "inkulturacji" chrześcijaństwa.
