Different Shades of the Past: History as an Instrument of Contemporary International Conflicts
W swojej książce 21 Lessons for the 21st Century historyk Yuval Noah Harrari napisał, że człowiek miał możliwość podbicia świata właśnie dlatego, że mógł tworzyć fikcyjne historie i wierzyć w nie. Ludzie tworzyli coraz bardziej złożone opowieści o sobie, które służyły i nadal służą, zdaniem profesora Uniwersytetu Jerozolimskiego, budowaniu jedności, harmonii społecznej i zdobywaniu władzy.
Narracja o przeszłości, w której fragmentacja pamięci i wiktymizacja odgrywają dużą rolę, może być pokusą do instrumentalizacji przeszłości. Jest to szczególnie prawdziwe w odniesieniu do wydarzeń XX wieku, kiedy to doszło do serii krwawych konfliktów wojennych.
Jak pokazano w poniższym tomie pokonferencyjnym, współcześnie wojny z przeszłości (I i II wojna światowa, wojna indyjsko-pakistańska) oraz aktualne konflikty (wojna rosyjsko-ukraińska, wojna w Sudanie czy Górskim Karabachu) również są katalizatorem procesu instrumentalizacji. Proces ten można analizować zarówno na poziomie ewolucji języka konfliktu, w tym erozji wartości demokratycznego dialogu, jak i wykorzystania specyficznych środków upamiętniania przeszłości (pomniki, muzea, Internet).