Rodzina na wygnaniu

Oryginalny tytuł:

A Family Exiled

Zawartość książki:

To historia rodziny zesłanej w 1940 roku do obwodu archangielskiego, najbardziej odległego regionu Rosji. To historia odwagi i odporności mojej rodziny, która przetrwała najbardziej rozpaczliwe warunki w rosyjskich obozach pracy w Poldniewicy, Derawelce i Duraszewie.

Pierwszym celem Stalina po wkroczeniu na ziemie polskie 17 września 1939 r. było zmiażdżenie osadników z Kresów Wschodnich w akcie zemsty. Nie zapomniał o klęsce w wojnie polsko-rosyjskiej 1919-21 i uważał polskich osadników wojskowych mieszkających na Kresach za "wrogów państwa".

Dwóch z tych "wrogów państwa" to mój dziadek Adam Goral i stryj Walery Radomski, ludzie cichej odwagi i męstwa, za co oni i ich rodziny zapłacili cenę. W sowieckim porządku nie było miejsca dla tej "kliki", a rosyjska milicja czekała, by działać.

Bez ostrzeżenia, w fatalną noc 10 lutego 1940 r., NKWD - prekursor KGB - weszło do ich domów i z bronią w ręku powiedziało im, że stanowią "zagrożenie dla porządku publicznego" i siłą zapakowało rodzinę do bydlęcych wagonów. Czekała ich ponad 2000-kilometrowa podróż i trzy tygodnie nędzy i strachu w temperaturze minus 25 stopni.

Życie w obozach pracy było piekłem. Otoczeni rozległymi lasami i ekstremalnym klimatem, nie było ucieczki. Byli głodzeni, maltretowani i niemal zamordowani aż do "amnestii" z 1941 roku (pakt polsko-rosyjski). Ledwo przeżyli, a następnie musieli stawić czoła ucieczce przez Ural, stepy Kurgistanu, Kazachstan, Uzbekistan i wreszcie do bezpiecznego Pahlevi w Persji (Iran) w 1942 roku. Były to podróże liczące tysiące kilometrów i wiele miesięcy. Ich niewiarygodna determinacja doprowadziła ich do wolności.

Był smutek, powrót do zdrowia i wstrząs, z którym musieli sobie poradzić - przeżyli, podczas gdy wiele tysięcy ich wygnanych rodaków nie. Moja rodzina nie wróciła do Polski po wojnie; "wrogom państwa" groziło więzienie lub coś gorszego. Ostatecznie zamieszkali w Anglii w spokoju i bezpieczeństwie. Stalin nie zniszczył ich ducha: moja matka Alicja ma 98 lat; ona i jej rodzina przeżyli, a ja, jako dziecko Sybiraków, z dumą opowiadam ich historię.