Polin: Studia nad polskim żydostwem, tom 30: Edukacja żydowska w Europie Wschodniej

Oryginalny tytuł:

Polin: Studies in Polish Jewry Volume 30: Jewish Education in Eastern Europe

Zawartość książki:

Nacisk na edukację od dawna był istotną cechą żydowskiego doświadczenia. Wszechobecność szkół i nauczycieli, książek i bibliotek oraz ruchów młodzieżowych, nawet w tak burzliwym środowisku jak XIX- i XX-wieczna Europa Wschodnia, jest wyraźnie widoczna w zapisach historycznych. Historycy epoki wczesnonowożytnej i nowoczesnej często wskazują na centralne znaczenie instytucji edukacyjnych i zajęć w społeczeństwie żydowskim, jednak zdecydowana większość traktuje je jedynie jako odzwierciedlenie otaczającej kultury. Tylko nieliczni zwracają uwagę na to, jak szkoły i nauczyciele mogli w dynamiczny sposób przyczyniać się do kształtowania lokalnych społeczności i kultur.

Niniejszy tom wypełnia tę lukę w przedstawianiu żydowskiej przeszłości, prezentując edukację jako aktywną i potężną siłę napędową zmian. Wykracza poza wąską definicję edukacji żydowskiej, traktując z równą uwagą formalne i nieformalne szkolenia w zakresie przedmiotów akademickich lub praktycznych. W ten sposób rzuca światło nie tylko na szkoły i uczniów, ale także na nieformalnych edukatorów, grupy młodzieżowe, podręczniki i wiele innych narzędzi, za pomocą których odgrywana jest wzajemna relacja między edukacją a społeczeństwem żydowskim. Stawia również edukację męską i żeńską na równi ze sobą i z równą uwagą traktuje uczniów w każdym wieku, z różnych środowisk religijnych i klas społecznych.

Eseje zawarte w tym tomie obejmują dwa wieki historii Żydów, od imperium austriackiego i rosyjskiego po II Rzeczpospolitą i PRL. Podejście jest interdyscyplinarne, a autorzy traktują swoje tematy z tak różnych dziedzin, jak historia kultury Europy Wschodniej, studia nad płcią i polityka językowa. Wspólnie podkreślają oni centralne znaczenie edukacji w wizji wielu żydowskich jednostek, grup i instytucji w całej Europie Wschodniej oraz stopień, w jakim wizja ta współgrała z siłami wewnątrz i na zewnątrz społeczeństwa żydowskiego. W ten sposób podkreślają wzajemne powiązania między żydowskimi przedsięwzięciami edukacyjnymi, społecznością żydowską i zewnętrznymi siłami gospodarczymi, politycznymi i społecznymi.