Moje życie jako Niemca i Żyda

Opinie czytelników

Obecnie brak opinii czytelników. Ocena opiera się na 2 głosach.

Oryginalny tytuł:

My Life As German And Jew

Zawartość książki:

MOJE ŻYCIE JAKO NIEMCÓW I ŻYDÓW autorstwa JACOBA WASSERMANNA. Pierwotnie opublikowany w 1933 roku. Nie zważając na mój umysłowy nawyk poruszania się wśród obrazów i figur, kierowany wewnętrzną potrzebą i pilnością czasów, chciałbym przedstawić najbardziej kłopotliwą stronę mojego życia, tę, która dotyczy mojej żydowskości i mojej egzystencji jako Żyda. Nie jako Żyda w prostym sensie, ale jako niemieckiego Żyda, co jest podwójną koncepcją, która nawet dla bezinteresownych obnaża liczne nieporozumienia, tragedie, konflikty, kłótnie i cierpienia. Zawsze delikatny temat, niezależnie od tego, czy był traktowany nieufnie, swobodnie czy wyzywająco, jedna strona starała się złagodzić, druga otwarcie złośliwa. Dziś jest to temat zapalny. Bardzo zależy mi na przedstawieniu mojego punktu widzenia. Nie będę też przyjmował za pewnik niczego, co wcześniej uważałem za udowodnione. Dlatego nie będę polegał na żadnym dowodzie, usprawiedliwieniu czy oskarżeniu, ani na żadnym rodzaju konstruktywnej elokwencji. Powołam się wyłącznie na doświadczenie. Imperatywna potrzeba zmusiła mnie do poszukiwania jasnego zrozumienia natury tego rozdźwięku, który przepływa przez całą moją działalność i byt, a którego lata uczyniły mnie coraz bardziej boleśnie świadomym i przytomnym. Będąc jeszcze niedojrzałym, człowiek jest znacznie mniej podatny na pewne rozterki niż w wieku dojrzałym.

Następnie, w stopniu, w jakim jest oddany sprawie lub idei zasadniczo tej samej rzeczy, stopniowo ucieka od tego delirycznego stanu, w którym jego ego posiada magię absolutności i w którym świat i ludzkość, na mocy przyjemnego i na wpół dobrowolnego złudzenia, wydają się podporządkowane jego uśpionej woli w jej stanie zmiany zrodzonej z emocji. Do tego stopnia, że własna osoba przestaje być cudem i stanowić cel, aż w końcu staje się ledwo dostrzegalnym elementem pośrednim, cieniem, że tak powiem, ciała nieznanego i niepoznawalnego, do tego stopnia wzrasta trudność i niebezpieczeństwo życia z ludźmi i wśród ludzi, podobnie jak tajemnica wszystkiego, co nazywamy rzeczywistością i doświadczeniem. Ostatecznie, nawet w najbardziej utalentowanych i wrażliwych umysłach, pozostaje niewiele charakterystycznych znaków, które wyznaczają przebytą drogę. To, ile niezapomnianych i nieusuwalnych śladów pozostanie w duszy, zależy od rozległości naszego przeznaczenia. Urodziłem się i wychowałem w Fuerth, przeważnie protestanckim mieście produkcyjnym w środkowej Francji, z dużą społecznością żydowską składającą się głównie z rzemieślników i handlarzy. Żydzi stanowili około dwunastej części całej populacji. Tradycja głosi, że jest to jedna z najstarszych społeczności żydowskich w Niemczech. Mówi się, że osady żydowskie istniały tam już w IX wieku.

Prawdopodobnie jednak zaczęły one rosnąć i kwitnąć dopiero pod koniec XV wieku, kiedy Żydzi zostali wypędzeni z sąsiedniego miasta Norymbergi. Później kolejny strumień uchodźców Żydów wypędzonych z Hiszpanii przybył przez Ren do Frankonii. Wśród nich, jak sądzę, byli moi przodkowie ze strony matki, którzy przez wieki mieszkali w wioskach w dolinie Men, niedaleko Wiirzburga. Moi przodkowie ze strony ojca mieszkali w Fuerth, Roth am Sand, Schwabach, Bambergu i Zirndorf. Trzydzieści lub czterdzieści lat życia w tym kraju musiało dać tym Żydom bliski wewnętrzny związek z jego ziemią, klimatem i ludźmi, związek, który musiał być wyhodowany w ich kościach, nawet jeśli opierali się temu wpływowi i stanowili wyraźnie obcy element w organizmie narodowym. Do połowy XIX wieku obowiązywały uciążliwe ograniczenia: prawo meldunkowe, niemożność mieszkania gdziekolwiek się chce bez płacenia specjalnych podatków, zakaz swobodnego wyboru handlu lub zawodu. Ojciec mojej matki, kulturalny człowiek o szlachetnych talentach, został zniszczony przez te ograniczenia...