Osiągnięcia kulturalne, edukacyjne i naukowe Prus opierały się zarówno na zaangażowaniu państwa, jak i inicjatywach społecznych.
Napięte relacje między państwem kulturalnym a autonomią kulturalną odzwierciedlają wspólne obszary zainteresowań i konfliktów w edukacji i nauce, w sztuce i ochronie zabytków, a także w polityce wobec kościołów. Tom analizuje te kwestie nie tylko na przykładzie Prus, ale także w odniesieniu do innych państw niemieckich i europejskich, takich jak Bawaria i Austria, Francja, Rosja i Włochy, gdzie kultura, edukacja i nauka okazały się dziedzinami, w których społeczeństwo obywatelskie i nowoczesne państwo były zaangażowane na różne sposoby.