
Memorial Book of Shebreshin
Ta księga pamięci społeczności Szebreszerów, jednej z ponad tysiąca zniszczonych społeczności żydowskich w Polsce, ukazuje się 42 lata po masakrach w sztetlu i 39 lat po pokonaniu reżimu nazistowskiego i zakończeniu II wojny światowej. Czy to nie za późno? Czy nie w sensie za mało, za późno? Czy nie napisano już wszystkiego o zniszczeniu żydowskiego życia w Polsce? Czy materiał nie został już wyczerpany? Oczywiście ten smutny rozdział w historii naszego narodu nie został zapomniany, ale wszystko, co napisano do tej pory, nie podkreślało wystarczająco rozmiaru straty: tragicznego końca życiodajnej, tysiącletniej żydowskiej egzystencji w Polsce.
Opublikowano wiele ksiąg pamięci zdewastowanych społeczności, ale to nie wystarczy. Każdy z ocalałych chce pielęgnować wspomnienia z przeszłości, każdy chce zobaczyć w księdze swoje miasto i swoją historię, chce uwiecznić to, co jest mu najbardziej bliskie. Każde miasto i sztetl było małym własnym światem, żydowskim światem z instytucjami społecznymi, partiami politycznymi, organizacjami, szkołami i synagogami oraz wspólną tradycją.
To wszystko jest niezapomniane i domaga się wyrażenia. Taki też był Szebreszyn, sztetl na Zamojszczyźnie, w województwie lubelskim, który przed wojną zamieszkiwało 8000 osób, z czego 3000 stanowili Żydzi.