Contextual Axiological Conditions of Mental Resilience and Health
Odporność opiera się przede wszystkim na psychologii pozytywnej i psychologii zdrowia, ale analizowany konstrukt teoretyczny obecny jest również w interdyscyplinarnych perspektywach badawczych: medycynie, pedagogice i socjologii.
Autorzy monografii zwracają uwagę na aspekt relacji jednostki z jej kontekstem społecznym. Stąd bycie w relacji, wymiana informacji z otoczeniem społecznym staje się wartością konstytutywną człowieka (...).
W monografii zawarto pojawiające się pośrednio niemal w każdym rozdziale spostrzeżenie, że podejmując jakiekolwiek działania ukierunkowane na rozwój odporności psychicznej człowieka, należy sprawdzić, czy podejmowane oddziaływania nie kolidują z naturalną odpornością. W związku z tym przyjmuje się, że działalność ukierunkowana na trwałe wspieranie rozwoju jednostki powinna być prowadzona wówczas, gdy występuje stosunkowo duża plastyczność w kształtowaniu jednostki. Ponadto działania takie powinny być dostosowane do możliwości osób znajdujących się na określonym etapie rozwoju oraz uwzględniać uwarunkowania kulturowe. Czynniki wpływające na wzrost odporności psychicznej są ujmowane wieloaspektowo, a ich źródłem może być zarówno rodzina, jak i szeroko rozumiane środowisko społeczne (...).
Dobrze znana jest metafora, w której gromadzenie doświadczeń życiowych przez człowieka porównuje się do pakowania bagażu przed długą i trudną do zaplanowania i przewidzenia podróżą. Wszystkie negatywne, bolesne doświadczenia życiowe stanowią przytłaczający ciężar metaforycznego bagażu; natomiast pozytywne doświadczenia mają uczynić ten ciężar lżejszym, a podróż - bezpieczniejszą i bardziej przewidywalną. Przedstawiona metafora pośrednio opisuje podstawowy motyw monografii, ilustrując, jak w największym uproszczeniu można scharakteryzować kształtowanie się poczucia własnej wartości i odporności u człowieka, utożsamiając je z synergicznym efektem doświadczeń (w tym przede wszystkim wpływu środowiska rodzinnego i społecznego) oraz cech uwarunkowanych biologicznie. Doświadczając pozytywnych relacji, dziecko rozwija te umiejętności społeczne, które są niezbędne do bezpiecznego funkcjonowania w grupie społecznej, negocjowania przez nie wymagań otoczenia i skutecznego realizowania wyzwań, jakie przyniesie środowisko i okoliczności przyszłego życia.