Rzeki (podobnie jak morza czy góry) od zawsze stanowiły integralną część przestrzeni. Służą jako naturalne granice, kształtują charakter krajobrazu i charakteryzują wizerunek całych regionów.
Rzeki odgrywają zatem bardzo ważną rolę w postrzeganiu obszaru geograficznego i same aktywnie uczestniczą w tworzeniu przestrzeni. Z politycznego punktu widzenia rzeki są często spornymi granicami lub miejscami konfliktów zbrojnych i mogą stać się powierzchnią projekcji dla dyskursów narodowych.
Jednocześnie jednak tworzą również przestrzenie kontaktu, w których zachodzą procesy transferu i wymiany kulturowej; jako takie wnoszą decydujący wkład w kształtowanie kultur przestrzennych i powstawanie przestrzeni kulturowych. Jednym z celów niniejszego tomu jest nakreślenie różnorodności krajobrazów rzecznych, a jednocześnie zdefiniowanie tego pojęcia.
