Fantastic Religious Experiences
"W kwestii religii szczególnie łatwo jest rozróżnić dwa porządki pytań. Każde zjawisko religijne ma swoją historię i wywodzi się z naturalnych poprzedników. To, co obecnie nazywa się wyższą krytyką Biblii, jest jedynie badaniem Biblii z tego egzystencjalnego punktu widzenia, zbytnio zaniedbanego przez wcześniejszy kościół. W jakich warunkach biograficznych święci pisarze wnieśli swój wkład do świętego tomu? I co dokładnie mieli w swoich indywidualnych umysłach, kiedy wygłaszali swoje wypowiedzi? Są to oczywiście pytania dotyczące faktów historycznych i nie wiadomo, w jaki sposób odpowiedź na nie może od razu rozstrzygnąć jeszcze inne pytanie: jaki pożytek powinien mieć dla nas taki tom, z tak określonym sposobem jego powstania, jako przewodnik po życiu i objawienie? Aby odpowiedzieć na to inne pytanie, musimy mieć już w umyśle pewnego rodzaju ogólną teorię dotyczącą tego, jakie powinny być osobliwości danej rzeczy, które nadają jej wartość dla celów objawienia; a sama ta teoria byłaby tym, co właśnie nazwałem duchowym osądem. Łącząc ją z naszą egzystencjalną oceną, moglibyśmy rzeczywiście wydedukować inną duchową ocenę wartości Biblii.
Tak więc, jeśli nasza teoria wartości objawienia miałaby twierdzić, że jakakolwiek książka, aby ją posiadać, musi być skomponowana automatycznie lub nie przez wolny kaprys pisarza, lub że nie może wykazywać żadnych naukowych i historycznych błędów i nie może wyrażać żadnych lokalnych lub osobistych namiętności, Biblia prawdopodobnie źle wypadłaby w naszych rękach. Jeśli jednak z drugiej strony nasza teoria dopuszcza, że księga może być objawieniem pomimo błędów, namiętności i celowej ludzkiej kompozycji, jeśli tylko jest prawdziwym zapisem wewnętrznych doświadczeń osób o wielkich duszach zmagających się z kryzysami swojego losu, wówczas werdykt byłby znacznie bardziej przychylny.
Widzimy, że fakty egzystencjalne same w sobie są niewystarczające do określenia wartości, a najlepsi adepci wyższej krytyki nigdy nie mylą problemu egzystencjalnego z problemem duchowym. Mając przed sobą te same wnioski dotyczące faktów, niektórzy przyjmują jeden pogląd, a inni inny, na temat wartości Biblii jako objawienia, zgodnie z ich duchowym osądem co do podstaw wartości".