Exotic Attractions in Persia, 1684-1688: Travels and Observations
Jedno z najważniejszych źródeł na temat historii i kultury XVII-wiecznego Iranu, Amoenitatum Exoticarum Engelberta Kaempera, zostało po raz pierwszy opublikowane po łacinie w 1712 roku, ale nie zostało przetłumaczone przez kolejne dwa stulecia, a następnie tylko częściowo, w języku niemieckim, w 1940 roku. Exotic Attractions in Persia, 1684-1688: Travels & Observations jest pierwszym pełnym tłumaczeniem czterech ksiąg tego przełomowego dzieła, które dotyczą Iranu.
Po studiach filozoficznych i medycznych w Prusach, Kaempfer udał się do Persji w 1684 roku jako sekretarz szwedzkiego ambasadora, podróżując przez Moskwę i Wołgę do Morza Kaspijskiego i dalej do Isfahanu. Gdy ambasada wróciła do Szwecji, Kaempfer pozostał na miejscu, pracując jako lekarz dla Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej w porcie Bandar Abbas w Zatoce Perskiej. Po powrocie do Europy dwanaście lat później, po dalszych podróżach na Daleki Wschód, napisał obszerną relację ze swoich podróży w formie Amoenitatum Exoticarum.
Szeroko zakrojona praca jest pełna absorbujących szczegółów. Księga pierwsza dostarcza nam precyzyjnego i systematycznego opisu głównych aktorów politycznych dworu Safawidów, od szacha i premiera oraz przywódców wojskowych, administracyjnych i religijnych po kobiety z haremu i ich eunuchów. Dowiadujemy się, jak funkcjonowało państwo perskie w rękach personelu dworu królewskiego oraz urzędników miejskich i prowincjonalnych. Zostajemy oprowadzeni po pałacach i ogrodach oraz pokazane nam zostają wszystkie dworskie ceremonie, takie jak ceremonia związana z królewską audiencją lub wydaniem bankietu. W Księdze Drugiej Kaempfer rozważa ówczesne teorie dotyczące stanu Morza Kaspijskiego i pól naftowych w Baku - kilkaset lat przed światową komercjalizacją ropy naftowej; daje pierwszy szczegółowy opis, z ilustracjami, Persepolis i przygląda się produkcji wina w Shiraz, które jego zdaniem można zaliczyć do najlepszych na świecie - równych burgundowi czy szampanowi. W Księdze Trzeciej obala europejski pogląd, że na Wschodzie istniała forma roślinnej jagnięciny (borometz); daje nam analizę bardzo poszukiwanego leku, mumii; i dostarcza zabawnego opisu tego, jak Persowie używali konopi dla przyjemności. Tymczasem księga czwarta jest w całości poświęcona palmie daktylowej, jej botanice, uprawie i różnorodnym zastosowaniom.
Kaempfer wniósł do swojej pracy niezwykły poziom obiektywizmu i ciekawości, cechy, które znajdują odzwierciedlenie w Amoenitatum Exoticarum, czyniąc go bardzo wiarygodnym źródłem informacji. Rygorystycznie naukowy w swoim podejściu, nie akceptował autorytetu wcześniejszych prac na dany temat, chyba że mógł je zweryfikować na miejscu. Nie tylko mierzył wszystko, co widział, ale także wykonywał precyzyjne rysunki. Ożywiając dla współczesnego odbiorcy bogactwo szczegółów oryginalnej pracy i jej bystrego i skrupulatnego autora, to nowe tłumaczenie Willema Floor i Collette Ouahes rzuca światło na siedemnastowieczny Iran, zapewniając fascynujący wgląd w historię i kulturę tego okresu.
