Drogi do zdrowia: Infrastruktura i dobrobyt miejski w późnośredniowiecznych Włoszech

Oryginalny tytuł:

Roads to Health: Infrastructure and Urban Wellbeing in Later Medieval Italy

Zawartość książki:

W książce "Drogi do zdrowia" G. Geltner udowadnia, że mieszkańcy miast w średniowiecznych Włoszech doskonale zdawali sobie sprawę z zagrożeń dla ich zdrowia wynikających z przeludnienia, niedoboru żywności i czystej wody, zanieczyszczenia powietrza oraz niewłaściwego usuwania odpadów ludzkich i zwierzęcych.

Geltner konsultuje się ze źródłami naukowymi, narracyjnymi i normatywnymi, które szczegółowo i konsekwentnie potępiały fizyczne i środowiskowe zagrożenia, z jakimi borykały się społeczności miejskie: niewłaściwie zainstalowane latryny i zablokowane kanały ściekowe; zwierzęta pozostawione na wolności i gnijące zwłoki na drogach publicznych; oraz arterie komunikacyjne zatłoczone przez działalność rzemieślniczą i handlową, które utrudniały krążenie, zanieczyszczały drogi wodne i wywoływały miazmaty. Jednak, jak pokazuje Geltner, liczne rejestry administracyjne oferują również liczne dowody na konkretne działania podjęte przez miasta w celu poprawy niezdrowych warunków. Na pierwszej linii frontu pracowali funkcjonariusze publiczni znani powszechnie jako viarii, czyli "zarządcy dróg", wyznaczeni do utrzymywania infrastruktury swojej społeczności i nadzorowania odpowiednich zachowań ludzi i zwierząt.

Równolegle działali camparii, czyli "mistrzowie polowi", odpowiedzialni za ochronę zaplecza miasta, a tym samym za jakość tego, co docierało na miejskie rynki, do tawern, pieców i młynów. Roads to Health zawiera krytyczny przegląd mandatów i działań viarii i camparii jako egzekutorów profilaktycznej polityki zdrowotnej i bezpieczeństwa w latach około 1250-1500, a także oferuje trzy rozszerzone studia przypadków, dla Lucca, Bolonii i mniejszego piemonckiego miasta Pinerolo.

Opowiadając ich historie, Geltner twierdzi, że praktyki profilaktyki zdrowotnej, choć naukowo uzasadnione, nie wyłoniły się ani wyłącznie ze scentralizowanego reżimu, ani jako reakcja na nadejście Czarnej Śmierci. Zamiast tego były one zazwyczaj negocjowane przez różnych interesariuszy, w tym mieszkańców dzielnic, urzędników, rzemieślników i duchownych, i wspierane przez wieki przez stałą troskę o zdrowie ludzi.