Opinie czytelników
Podsumowanie:Recenzje „Dialektyki oświecenia” Adorno i Horkheimera odzwierciedlają mieszankę podziwu dla jej głębokich spostrzeżeń na temat kapitalizmu, kultury i oświecenia, wraz z krytyką stylu pisania, złożoności i problemów z tłumaczeniem w niektórych wydaniach. Wielu recenzentów podkreśla konieczność posiadania wykształcenia filozoficznego, aby w pełni zrozumieć argumenty tekstu, podczas gdy inni ubolewają nad jego niejasnością i wymagającą prozą. Książka jest uważana za przełomowe dzieło w teorii krytycznej, generując szacunek dla krytyki myśli oświeceniowej i jej znaczenia we współczesnym społeczeństwie.
Zalety:Głęboka i wnikliwa krytyka kapitalizmu, oświecenia i przemysłu kulturowego.
Wady:Istotne znaczenie historyczne i znaczenie dla współczesnych dyskusji filozoficznych.
(na podstawie 45 opinii czytelników)
Oryginalny tytuł:
Dialectic of Enlightenment
Zawartość książki:
Dialektyka oświecenia jest bez wątpienia najbardziej wpływową publikacją frankfurckiej szkoły teorii krytycznej. Napisana podczas II wojny światowej i rozpowszechniana prywatnie, ukazała się w drukowanym wydaniu w Amsterdamie w 1947 roku. "To, co zamierzaliśmy zrobić", piszą autorzy w Przedmowie, "to nic innego jak wyjaśnić, dlaczego ludzkość, zamiast wejść w prawdziwie ludzki stan, pogrąża się w nowym rodzaju barbarzyństwa".
Jednak praca ta wykracza daleko poza zwykłą krytykę współczesnych wydarzeń. Historycznie odległe wydarzenia, narodziny historii Zachodu i samej podmiotowości z walki z siłami natury, przedstawione w mitach, łączą się szerokim łukiem z najbardziej zagrażającymi doświadczeniami teraźniejszości.
Książka składa się z pięciu rozdziałów, na pierwszy rzut oka niepowiązanych ze sobą, wraz z szeregiem krótszych notatek. Poszczególne analizy dotyczą takich zjawisk, jak oderwanie nauki od praktycznego życia, sformalizowana moralność, manipulacyjny charakter kultury rozrywkowej oraz paranoiczna struktura zachowań, wyrażająca się w agresywnym antysemityzmie, który wyznacza granice oświecenia. Autorzy dostrzegają wspólny element w tych zjawiskach, tendencję do samozniszczenia kryteriów przewodnich właściwych myśli oświeceniowej od samego początku. Wykorzystując analizy historyczne do wyjaśnienia teraźniejszości, pokazują, na tle prehistorii podmiotowości, dlaczego terror narodowosocjalistyczny nie był aberracją nowoczesnej historii, ale był głęboko zakorzeniony w fundamentalnych cechach cywilizacji zachodniej.
Adorno i Horkheimer postrzegają samozniszczenie zachodniego rozumu jako ugruntowane w historycznej i fatalnej dialektyce między dominacją zewnętrznej natury i społeczeństwa. Śledzą oświecenie, które rozdzieliło te sfery, z powrotem do jego mitycznych korzeni. Oświecenie i mit nie są zatem niemożliwymi do pogodzenia przeciwieństwami, ale dialektycznie zapośredniczonymi cechami zarówno rzeczywistego, jak i intelektualnego życia. „Mit jest już oświeceniem, a oświecenie powraca do mitologii”. Ten paradoks jest podstawową tezą książki.
To nowe tłumaczenie, oparte na tekście w kompletnym wydaniu dzieł Maxa Horkheimera, zawiera warianty tekstowe, komentarze do nich oraz redakcyjną dyskusję na temat pozycji tej pracy w rozwoju teorii krytycznej.
