Determinizm i jego rozterki: Moralność, religia i potrzeba wolności woli

Oryginalny tytuł:

Determinism and Its Discontents: Morality, Religion, and the Need for Freedom of Will

Zawartość książki:

Stanowisko deterministyczne głosi, że wszystkie wydarzenia są skutkami poprzednich wydarzeń i przyczynami przyszłych wydarzeń, w nieuchronnych sekwencjach przyczynowo-skutkowych, które nie pozostawiają miejsca na interwencję czegokolwiek spoza strumienia relacji przyczynowych, takich jak wolna wola, czyniąc tym samym odpowiedzialność moralną bezsensowną. Libertarianie wierzą w wolność woli, która jest dla nich niezbędna dla odpowiedzialności moralnej. Kontrowersja ta może zostać rozwiązana jedynie poprzez dokonanie wyraźnego rozróżnienia pomiędzy dwoma rodzajami wolności.

W języku potocznym wolność oznacza wolność od przymusu lub przymusu, którą można nazwać wolnością przeciwstawną. Drugim znaczeniem wolności jest wolność od przyczynowości, którą określa się mianem wolności kontrprzyczynowej, i jest to znaczenie nieodłącznie związane z pojęciem wolności woli. Jeśli posiadamy wolność kontrprzyczynową, możemy wybierać lub decydować się na działanie niezależnie od warunków poprzedzających, w tym naszej własnej przeszłości.

Rozróżnienie między wolnością kontrprzyczynową a wolnością kontrkonstytucyjną jest kluczem do rozwiązania kontrowersji między determinizmem a libertarianizmem. Brak wolności kontrprzyczynowej dominuje na poziomie teoretycznym, konceptualnym, obiektywnym, abstrakcyjnym lub takim, jaki jest, podczas gdy wolność kontrprzyczynowa funkcjonuje na poziomie praktycznym, behawioralnym, subiektywnym, konkretnym lub takim, jaki jest. Wszystko, czego potrzebujemy do moralnej odpowiedzialności, to wolność przeciwstawna, a nie wolność przeciwprzyczynowa. Na poziomie "jak jest" nie ma ani wolności, ani godności, ani moralności, ani odpowiedzialności, ani celu, ani sensu ludzkiej egzystencji. Jedynie na poziomie "jeśli" terminy te mają jakikolwiek sens. W teorii nie ma wyboru spośród alternatywnych kierunków działania w świetle braku wolności kontrprzyczynowej; w praktyce istnieje, wprost proporcjonalnie do wolności kontrprzyczynowej. Praktyka ta stanowi fundament orzecznictwa karnego i ogólnie moralnego zachowania, bez którego ludzka cywilizacja nie przetrwałaby.