Demokracja bez sprawiedliwości w Hiszpanii: Polityka zapominania

Oryginalny tytuł:

Democracy Without Justice in Spain: The Politics of Forgetting

Zawartość książki:

Hiszpania jest godnym uwagi wyjątkiem od domyślnych zasad demokratyzacji końca XX wieku: po śmierci generała Francisco Franco w 1975 roku, odbudowujący się naród zaczął konsolidować demokrację bez wprowadzania w życie żadnego z mechanizmów promowanych przez międzynarodowy ruch sprawiedliwości okresu przejściowego. Nie było procesów politycznych, komisji prawdy i pojednania, formalnego przypisania winy i przeprosin.

Zamiast tego hiszpańskie partie narodowe wynegocjowały Pakt Zapomnienia, porozumienie mające na celu umieszczenie krwawej hiszpańskiej wojny domowej i autorytarnych ekscesów dyktatury Franco mocno w przeszłości, aby nie wracać do nich nawet w rozmowach. Sformalizowana przez ustawę amnestyjną w 1977 roku, umowa ta przeczy konwencjonalnej mądrości, która uważa, że zemsta i pojednanie są niezbędne do odbudowy stabilnego narodu. Choć nie obyło się bez jego ciemnych stron, takich jak milczenie narzucone ofiarom wojny domowej i dyktatury, Pakt Zapomnienia pozwolił na pokojowe wyłonienie się demokratycznego państwa o niezwykłej stabilności politycznej, a nawet reputacji pioniera w zakresie praw narodowych i ochrony grup mniejszościowych.

Omar G. Encarnaci n analizuje czynniki w hiszpańskiej historii politycznej, które umożliwiły zawarcie Paktu Zapomnienia, śledząc wyzwania i konsekwencje podtrzymania porozumienia aż do jego dramatycznego odwrócenia wraz z ustawą o pamięci historycznej z 2007 roku.

Połączone siły zbiorowej woli uniknięcia powrotu do traum trudnej i bolesnej przeszłości oraz poleganie na zreformowanych instytucjach politycznych starego reżimu w celu zakotwiczenia demokratycznych przemian stworzyły klimat sprzyjający zapominaniu. Jednocześnie polityczny ruch na rzecz zapomnienia zachęcał do przyjęcia nowej tożsamości narodowej jako nowoczesnego i demokratycznego państwa europejskiego.

Demonstrując zaskakującą kompatybilność zapomnienia i demokracji, Demokratyzacja bez Sprawiedliwości w Hiszpanii stanowi kluczowy kontrprzykład dla ruchu sprawiedliwości okresu przejściowego. Odmowa konfrontacji i zadośćuczynienia przeszłości nie zahamowała rozwoju udanej demokracji w Hiszpanii; wręcz przeciwnie, pozostawiając przeszłość za sobą, Hiszpania postanowiła jej nie powtarzać.